جشن خردادگان مصادف با ششم خرداد ماه می باشد، لازم به ذکر است که در دوره باستان نیز در سرزمين ما ایران در روز 6 خرداد، به سبب برخورد نام ماه و روز مطابق معمول جشني برقرار می شده است به نام خردادگان. از آنجایی که ماه خرداد پنجمين امشاسپند از 6 امشاسپند در آيين ايرانيان باستان بوده است، از این رو این روز را به روز جشن خردادگان نامگذاری نموده اند. با مجله اینترنتی 5 عصر همراه شوید تا شما را با مفهوم امشاسپند خرداد و آئین های و رسوم خاص جشن خردادگان آشنا کنیم.
امشاسپند خرداد
باید خاطر نشان کرد که خرداد در دوره اوستا «هـَئوروَتات» نام داشته و در دوره پهلوی «خُردات» یا «هُردات» بوده است که این لغات به معنی رسایی و کمال تلقی می گردند که از فروزه‌های اهورا مزدا بوده اند و در اوستای نو نام یکی از 7 امشاسپند بوده و سمبل رسایی اهورا مزدا تلقی می گردد.
خرداد، امشاسپند نام بانویی می باشد که نگهداری از آب ها در این جهان کار او می باشد و افراد را در غلبه بر تشنگی کمک می نماید، به همین جهت در سنت، موقع نوشیدن آب یادی می کنند. از خرداد و امرداد در گات ها، در کنار هم یاد می گردد و در اوستای نو این دو امشاسپند، نگهدارنده آب و گیاهان می باشد که به کمک مردم آمده و تشنگی و گرسنگی را رفع می کند و بر آن غلبه می نماید. در گات آمده که اهورا مزدا رسایی خرداد و جاودانگی امرداد را به کسی می دهد که اندیشه و کردارش همگام و همسو با آیین راستی باشد.
نياكان ما در روز جشن خردادگان به سرچشمه يا كنار رود و سواحل درياها رفته و بعد از ستودن و به نیکی یاد کردن از اهورامزدا، این روز را با شادي و با خانواده و دوستان جشن گرفته و به هم گل نيلوفر يا ياس هدیه می دادند.
امشاسپند خرداد در متون کهن
باید خاطر نشان کرد که چهارمین یشت 21 گانه اوستا، که مخصوص ستایش امشاسپند بانو خرداد تلقی می گردد که در آن یشت به گفته اهورا مزدا آمده است «… یاری و رستگاری و رامش و بهروزی خرداد را برای مردمان اشون بیافریدم…» و بعد مکررا تاکید می کند هر کس که خرداد را ستوده همچون کسی می باشد که همه امشاسپندان را ستوده باشد.
در بندهش هم در رابطه با خرداد اینطور بیان شده است : «… ششم از مینویان، خرداد است؛ او از آفرینش گیتی آب را به خویش پذیرفت..» ، «… خرداد سرور سال‌ها و ماه‌ها و روزهاست که او سرور همه‌است. او را به گیتی، آب خویش است. چنین گوید: هستی، زایش و پرورش همه موجودات مادی جهان از آب است و زمین را نیز آبادانی از اوست…»
گل سوسن سمبل و نماد جشن خردادگان است
گل خاص جشن خردادگان
باید خاطر نشان کرد که در کتاب بندهش از گل سوسن تحت عنوان گل ویژه امشاسپند یاد شده است. بهترین نماد برای جشن خردادگان گل سوسن تلقی می گردد. لازم به ذکر است که بهترین گل سوسن در جوار ایرانیان، گل سوسن سپید تلقی می گردد که به نام سوسن گل دراز هم شناخته شده است، از دیگر نمونه گل سوسن که بومی منطقه های شمال ایران می باشد، سوسن چلچراغ نام دارد.
آئین و رسوم خاص جشن خردادگان
باید خاطر نشان کرد که از بارزترین آیین و رسوم روز خرداد که در جشن خردادگان از آن یاد می گردد، کنار دریاها و رودها رفتن و تن شویی در آب و ذکر نیایش ویژه این روز با شادی در کنار خانواده می باشد. از سنت های معمول این روز سروده «دستور داراب پالن» در منظومه «فرضیات نامه» می باشد که از آیین ویژه خرداد به تن شویی و کندن چاه و نو کردن کاریز می توان نام برد.
لازم به ذکر است که در این روز توجه خاص به نگهداری و نوسازی فضاهایی که از آن آب منشا می‌گیرد و جاری است مانند چاه، جوی و رود می گردد.
